Çanakkale Cephesindeki taarruz savaşlarının, siper muharebelerine dönüşmesi ile
birlikte Karabekir Paşa, Gelibolu'dan alınarak 26 Ekim 1915'te İstanbul'daki I.
Ordu Kurmay Başkanlığı'na atandı. Daha sonrada VI. Ordu Kurmay Başkanı olarak
Irak Cephesine gönderildi. Bu arada Kâzım Karabekir Paşa, Gelibolu'daki
başarılarından dolayı "Üç Yıl Savaş Zammı" alarak 14 Aralık 1915'te Miralay (
Albay ) rütbesine yükseltildi. Miralay Kâzım Karabekir, Almanya'dan ikinci kez
"Alman Demir Salib Nişanı" alarak; 24 Nisan 1916'da Kut'ül Amara'yı kuşatmakta
olan XVIII. Kolordu K. olarak görevlendirildi. Bu cephedeki başarılarından
dolayı Kâzım Karabekir'e 8 Şubat 1912'de yeniden "Altın Muharebe Liyakat
Madalyası" ve "İki Yıllık Kıdem Zammı" verildi. Kâzım Karabekir, Cafer Tayyar
ile o yıllarda yapılabilen karşılıklı yer değiştirme - becayiş - usulü ile
Kafkas Cephesindeki II. Kor. K. olarak atandı. Bu Kolordu; Van Gölü'nün güney
mıntıkası, Bitlis, Muş, Murat Çayı ve Palu Doğusu'na kadar olan geniş bir
araziyi müdafaa etmekle yükümlüydü. Bu dönemde Osmanlı Devleti, toplam dört
kolordusu olan iki ordusunu Van gölü ile Karadeniz arasında bulundurmaktaydı. Bu
orduların en aşağı tarafta olanı Kâzım Karabekir'in komutanı olduğu II. Kolordu
idi. Bu kolorduda on aya yakın bir süre görev yapan Kâzım Karabekir bölgedeki
başarılarında dolayı 23 Eylül 1917 padişah iradesi ile yeniden "Kılıçlı İkinci
Mecidi Nişanı" aldı. 31 Ekim 1920'de Ferik ( Korgeneral ) rütbesini aldı. 3
Aralık 1921'de TBMM Murahhası sıfatıyla Gümrü Antlaşması'nı imzaladıktan sonra;
18 Ekim 1921'de biten Kars Konferansı'na Türkiye Baş Murrahası olarak katıldı.
Ayrıca bu konferansa başkanlık yaparak; 13 Ekim 1921'de Kars Antlaşmasını
imzaladı. 15 Ekim 1922'de Ankara'ya gelen Kâzım Karabekir, Edirne Milletvekili
sıfatı ile meclis çalışmalarına devam etti. 17 Şubat 1923'de - Türkiye'de ilk
defa - toplanan İzmir İktisat Kongresine başkanlık yaptı ve 29 Haziran 1923'de
TBMM'nin İkinci Devresi'nde İstanbul Milletvekili seçildiği dönemde; Doğu
Cephesi komutanlığı görevini de fiili olarak devam ettirmekte idi. 21 Kasım
1923'de "Milli Mücadelemizde Siyasi ve Savaş Yararlılığı" görülenlere verilen
yeşil ve kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi. Kâzım Karabekir,
21 Ekim 1923'de son askeri görevi olan I. Ordu Müfettişliği''ne atandı. 26 Ekim
1924'de bu görevinden istifa ederek sadece siyasi alanda faaliyet gösterdi.
Kâzım Karabekir, 17 Kasım 1924'de TPCF (Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası)
kurucuları arasında yer alarak; bir süre sonrada bu partinin başkanı oldu. İsmet
(İnönü) Bey Hükümeti'nin Takrir-i Sukün Kanunu çıkarmasından sonra Doğuda Şeyh
Sait İsyanı çıkmış ve bu isyanda TPCF'nin de rolü olduğu iddia edilmişti.
Böylece 5 Haziran 1925'de Bakanlar Kurulu kararı ile TPCF kapatıldı. Ayrıca
Kâzım Karabekir, bu dönemde Mustafa Kemal'e düzenlenen (İzmir'de) suikast ile
ilgili olarak İstiklal Mahkemesi'nde yargılanıp, beraat eti. Kâzım Karabekir
TBMM'nin ikinci Dönemi sona erince milletvekilliğine son verilmiş ve ordu
açığında iken 5 Aralık 1927'de emekli olmuştur. Bu dönemden sonra uzun bir süre
politikadan uzaklaşarak inzivaya çekilen Karabekir Paşa, yönetimle olan
anlaşmazlığı yüzünden sıkıyönetim altında tutulması istenen 84 kişilik listenin
başında yer aldı. Belki de en sıkıntılı yıllarını bu dönemde geçiren Kâzım
Karabekir, sıkıntılı günlerin ardından 1939'da İstanbul Milletvekilliği'ne
seçildi. 1943 - 1946 yıllarında milletvekili olarak yerini korudu ve 5 Ağustos
1946'da yapılan BMM başkanlık seçimlerimde Meclis Başkanı seçildi. Kâzım
Karabekir, 26 Ocak 1948 yılında - 66 yaşında iken - geçirdiği bir kalp krizi
sonucu, Ankara'da vefat etti.
Kâzım Karabekir Paşa, askerlik yaşamı boyunca önemli başarılar kazanmış bir Türk
Komutanı ve siyasi bir kişiliktir. Bulgarca, Fransızca, Almanca ve Rusça bilen
Kâzım Karabekir'in Sırp-Bulgar Seferi, Osmanlı Ordusunun Taarruz Fikri, Ermeni
Mezalimi, Erkân-ı Harbiye Vezaifinden İstihbarat, İstiklâl Harbimizin Esasları,
Cihan Harbine Neden Girdik? Nasıl Girdik? Nasıl İdare Ettik?, İttihat ve Terakki
Cemiyeti, Paşaların Kavgası, Paşaların Hesaplaşması, Ermeni Meselesi,
Sarıkamış-Kars ve Ötesi, İstiklal Harbimiz I-II gibi yayınlanmış eserleri
vardır.
Bu Yazı 8478 kere okunmuştur.
|
